Zgodnie z danymi Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, w 2017 roku udział usług cyfrowych w PKB Polski wynosił 6,2%. Szacuje się, że w 2020 roku wpływ cyfryzacji będzie dwukrotnie większy. Jakie jeszcze zmiany czekają nas na rynku pracy?
Przechodzenie na pracę zdalną, automatyzacja zadań, lepsze czasy dla e-commerce – z tym mamy do czynienia od kilku miesięcy. Jakie czynniki zmieniają rynek pracy, które z kompetencji okażą się przyszłościowe i jakiego scenariusza wydarzeń można się spodziewać?
Kompetencje przyszłości
W trakcie pandemii wielu pracowników oszczędza czas, pracując zdalnie (51%). Większość z nich (aż 86%) jest zadowolonych ze swojej produktywności i po wygaśnięciu wirusa chciałoby choć częściowo pracować zdalnie. Takie decyzje niosą ze sobą konsekwencje dla pracodawcy, a przede wszystkim wprowadzenie transformacji cyfrowej, czyli całościowej zmiany organizacyjno-procesowej w firmie. Pozwoli ona na prowadzeniu biznesu opartego o dane oraz personalizowane produkty i usługi. Tak głębokie zmiany powodują, że w firmie szuka się pracowników o bardzo różnorodnych kompetencjach:
- Cyfrowe i techniczne – umożliwiają świadomą pracę z nowymi technologiami w życiu zawodowym oraz prywatnym. Do tej kategorii zaliczają się podstawowe kompetencje cyfrowe związane z wyszukiwaniem informacji i poruszaniem się w chmurze oraz zaawansowane, tj. programowanie i obsługa złożonych systemów informatycznych.
- Poznawcze – związane z myśleniem, bardzo szerokie: krytyczne myślenie, logika, kreatywność czy też umiejętność rozwiązywania złożonych problemów.
- Społeczne – związane z funkcjonowaniem w zespole, współpracą, zarządzaniem ludźmi i przedsiębiorczością.
Cyfrowe umiejętności
Niestety Polska według raportu DESI, 2019 znajduje się na 21. miejscu w krajach UE, jeśli chodzi o kompetencje technologiczne (nie wliczając kompetencji programistycznych jako zaawansowanych cyfrowych umiejętności).
Elastyczne łączenie kompetencji znacznie zwiększa szansę na przetrwanie na rynku pracy. O sukcesie w gospodarce cyfrowej najprawdopodobniej zadecyduje otwartość i gotowość do uczenia się nowych rzeczy. Według badań Salesforce Research Consumer i Salesforce Workforce Research, aż 45% badanych przedstawicieli MSP twierdzi, że zmienia dotychczasowy model biznesowy.
Gospodarcze scenariusze po pandemii
Nadal trudno zbadać rzeczywistość i zweryfikować straty firmowe, ale można przygotować się na kilka scenariuszy (na podstawie raportu Salesforce i Deloitte „The world remade by COVID-19. Scenarios for resilient leaders, 3-5 years” (Świat zmieniony po COVID-19, Scenariusze dla elastycznych przywódców na następne 3 – 5 lat”):
- Scenariusz najbardziej pozytywny: gospodarka rusza pod koniec 2020 i przyspiesza w 2021 roku. COVID-19 zostaje wcześniej powstrzymany dzięki obostrzeniom w poszczególnych krajach. Pandemia jest krótkotrwała, a jej skutki najbardziej odczuwają MŚP.
- Ożywienie gospodarcze zaczyna się pod koniec 2021 roku i rozpędza się w 2022 roku. Pandemia przedłuża się, obciążając gospodarkę na całym świecie. Zawiązują się nowe ekosystemy i partnerstwa publiczno-prywatne, które reagują na potrzeby i wdrażają innowacje.
- Przyspieszenie gospodarki dokonuje się pod koniec 2021. Pionierami w tym są kraje Dalekiego Wschodu. Zachód nie potrafi reagować na zmiany tak skutecznie i konsekwentnie, dlatego to w Chinach i Azji Wschodniej najlepiej działa opieka zdrowotna i biznes.
- Globalne ożywienie gospodarcze pojawia się w połowie 2022 roku. Wirus mutuje, a pandemia trwa o wiele dłużej niż przewidywano. Obostrzenia rządowe sprawiają, że współpraca między krajami jest utrudniona, import ściśle kontrolowany. Biznes rozwija się w zwolnionym tempie i pod nadzorem rządu. Kraje próbują uzyskać niezależność energetyczną i rządową. Przedsiębiorstwa nie są gotowe na wstrząsy rynkowe, a ich oszczędności topnieją ze względu na rosnące ceny towarów.
Gospodarka po pandemii
Warto spróbować ulokować firmę w każdym ze scenariuszy oraz odpowiedzieć na pytania:
- Co jest największym zagrożeniem dla biznesu?
- Modele biznesowe, nowi dostawcy, ekosystemy – jakie mogą się pojawić w danych okolicznościach i jak na nie zareagować?
- Jakie są mocne strony w każdym ze scenariuszy (możliwości, aktywa, relacje)?